06 apr De oefening van zelfonderzoek
BivT Trainer Lenie van Schie schreef het volgende artikel.
Zelfonderzoek helpt je jezelf beter te begrijpen, te ontwikkelen en innerlijke genezing te vinden. Het is een krachtig instrument dat je ondersteunt om jouw eigen potentieel te ontsluiten. Het wordt een innerlijk kompas op je levensweg.
De essentie van zelfonderzoek
Zelfonderzoek richt je aandacht naar binnen, naar je eigen ervaringen. Dit is niet vanzelfsprekend in een cultuur waarin we vooral gericht zijn op taken, onze omgeving en de verwachtingen van anderen. We zijn gewend onszelf eerder kritisch te observeren in plaats van werkelijk open onderzoek te doen naar onze innerlijke ervaring.
Hoe kunnen we onszelf echter echt leren kennen zonder dit innerlijke onderzoek? Onze omgeving spiegelt ons voortdurend terug hoe zij ons zien en vaak ook hoe zij willen dat wij zijn. Dit resulteert in verwachtingen waaraan we proberen te voldoen, ons tegen verzetten of juist van wegtrekken. Zo reageren we voortdurend op onze omgeving, in plaats van authentiek vanuit onszelf te leven. Zelfonderzoek biedt een uitweg en helpt ons rechtstreeks vanuit onze eigen kern te leven. Het brengt ons dieper in onszelf.
De kracht van vragen
Tijdens zelfonderzoek stel je jezelf vragen en onderzoek je jouw persoonlijke ervaringen. Maar wat is eigenlijk een vraag?
“Een vraag bevat zowel onwetendheid als kennis. Je beseft dat je iets niet weet, maar tegelijkertijd weet je precies wat het is dat je nog niet weet. Zonder dit besef kun je geen vraag stellen. Er moet dus nieuwsgierigheid zijn, de wens om te begrijpen en inzicht te verwerven.”
– A.H. Almaas.
Deze vragen kunnen gaan over allerlei situaties en gevoelens: “Wat zorgt ervoor dat ik steeds dezelfde fout maak? Hoe ga ik met mijn schaduwzijde om? Wat veroorzaakt mijn plotselinge vreugde of verdriet? Wat voel ik op dit moment diep van binnen? Waarom reageer ik negatief op bepaalde situaties of mensen? Waardoor raak ik steeds afgeleid?”
Je merkt waarschijnlijk op dat ik ‘waarom’-vragen vermijd, omdat deze ons snel in ons hoofd laten verdwijnen en onze innerlijke ervaring afsluiten. Zelfonderzoek kun je breed toepassen, of gericht inzetten op specifieke thema’s zoals kwetsbaarheid of woede, of simpelweg om te peilen hoe je je momenteel voelt.
Het verlangen naar erkenning
Niet alleen jijzelf wilt iets ontdekken; ook bepaalde aspecten binnenin jou willen gezien en erkend worden. Emoties, ervaringen en herinneringen die verdrongen zijn, kunnen plotseling naar boven komen als verdriet, boosheid of eenzaamheid. Ze kunnen zich manifesteren als innerlijke deelpersoonlijkheden, die vaak al in onze jeugd ontstaan zijn. Deze gekwetste of angstige innerlijke delen verlangen naar aandacht en erkenning.
Deze innerlijke delen en hun energie streven ernaar om zichtbaar te worden zodra jij je ervoor opent: het onderbewuste wordt actief. Dieper nog ligt het verlangen van jouw ziel of wezen om gekend en geheeld te worden. Een zachte aanraking van binnenuit die zegt: ‘Hé, kijk eens, hier gebeurt iets…’ Dit roept verwondering en vragen op.
Door je hart te laten raken, betreed je de spirituele dimensie van zelfonderzoek. Dit onderzoek wordt voortgedreven door het verlangen naar verbinding, naar een diepere spirituele oorsprong.
Openheid als sleutel
Openheid is essentieel voor effectief zelfonderzoek. Hoe opener je houding, des te wezenlijker de antwoorden die je krijgt. Wanneer je niets uitsluit, wordt alles wat in je leeft toegankelijk en zichtbaar. Als je denkt te weten wat eruit gaat komen, sluit je automatisch de deur voor nieuwe ontdekkingen.
Zelfonderzoek begint daarom altijd vanuit een houding van ‘niet weten’, van nieuwsgierigheid naar iets wat onbekend en nieuw voor je is. Openheid impliceert dat geen kennis definitief is; er is geen ruimte voor starheid. Iedere bestaande overtuiging kan vervangen worden door diepere inzichten. Zelfonderzoek is een voortdurend proces van ontvouwing.
De kracht van acceptatie
Acceptatie is een andere belangrijke factor in zelfonderzoek. Acceptatie betekent niet dat je je passief bij een situatie neerlegt. Het betekent juist dat je zonder oordeel toestaat wat zich op dit moment aandient. Alles wat zich manifesteert – inclusief je patronen, angsten en controlemechanismen – is een uitdrukking van Essentie en verdient ruimte om onderzocht te worden zonder direct weggewerkt te hoeven worden.
Verandering en beweging
Alles in het leven is voortdurend in beweging. Zelfonderzoek brengt inzichten, gevoelens en sensaties naar voren, waardoor er altijd verandering plaatsvindt. Door je ervaringen te onderzoeken, worden ze in beweging gezet. Zelfonderzoek daagt voortdurend uit wat je denkt te weten over jezelf en de wereld om je heen. Het bevraagt vaste overtuigingen en vervangt oppervlakkige waarheden door diepere inzichten.
Zelfonderzoek kun je vergelijken met een meanderende rivier, die je zachtjes leidt door onbekend terrein. Wanneer je je openstelt, leidt deze rivier je vanzelf steeds verder en dieper. Hoe opener je houding, hoe krachtiger haar stroom wordt. Deze kracht is de kracht van Zijn, de intrinsieke neiging tot heelheid en groei.
De spirituele kern: Liefde
Het ultieme doel van zelfonderzoek is de manifestatie van het goddelijke binnenin jezelf, het scheppende principe dat zichzelf leert kennen door zichzelf voortdurend opnieuw uit te drukken. Het is een uitdrukking van liefde, de oneindige potentie van onze ziel, en een mysterie dat nooit volledig begrepen kan worden.
“Ik was een verborgen schat en verlangde ernaar gekend te worden, dus schiep ik alles.”
– Een uitspraak uit de Soefi-traditie.
