09 mei Overdracht en Tegenoverdracht
Overdracht en Tegenoverdracht – Het onzichtbare spel in het contact met je cliënt
In elke vorm van therapie, coaching of begeleiding gebeurt er meer dan alleen wat er aan de oppervlakte zichtbaar is. Naast woorden, interventies en technieken speelt er een subtiel en vaak onbewust proces mee: overdracht en tegenoverdracht. Begrippen die je wellicht kent uit de opleiding, maar die in de dagelijkse praktijk vaak veel meer invloed hebben dan je op het eerste gezicht zou denken.
Maar wat is het nu precies? En belangrijker: wat kun je ermee in je werk?
Wat is overdracht?
Overdracht is het proces waarbij een cliënt gevoelens, verwachtingen of gedragspatronen – vaak onbewust – overbrengt op de hulpverlener. Deze gevoelens zijn meestal gebaseerd op eerdere belangrijke relaties, zoals met ouders, opvoeders of andere hechtingsfiguren. Denk aan een cliënt die jou idealiseert, wantrouwt, pleast of je zelfs als ‘vijand’ behandelt — zonder dat jij daar iets voor gedaan hebt.
Overdracht is geen ‘probleem’ op zich. Het is zelfs een kans. Want juist in deze overdrachtsrelatie komen vaak de dieperliggende thema’s van de cliënt naar boven. Mits je ze herkent.
En tegenoverdracht?
Tegenoverdracht is jouw reactie op die overdracht. Hoe je je voelt, wat je denkt, wat je wel of niet doet. Misschien voel je je bijvoorbeeld ineens verantwoordelijk voor een cliënt, raak je geïrriteerd zonder duidelijke reden, of wil je juist te veel je best doen.
Dat kan te maken hebben met je eigen geschiedenis, je normen en waarden, of met iets dat de cliënt in jou oproept. In beide gevallen geldt: hoe beter je je bewust bent van je eigen tegenoverdracht, hoe veiliger en effectiever je je werk kunt doen.
Waarom is dit zo belangrijk?
In de praktijk zie je vaak dat begeleiding stagneert doordat deze onderstroom niet wordt herkend. Het contact hapert, je verliest de regie, of je merkt dat je ‘meer’ met een cliënt bezig bent dan je zou willen. Onbewust kan je eigen geschiedenis dan gaan meespelen, wat de professionele relatie vertroebelt.
Bewustwording en vaardigheid in het omgaan met overdracht en tegenoverdracht helpen je om:
-
meer helderheid te krijgen in complexe of vastgelopen cliëntrelaties;
-
beter je grenzen te bewaken;
-
dieper te werken met cliënten zonder verstrikt te raken;
-
en uiteindelijk effectievere én menselijker hulpverlening te bieden.
Live online-trainingen met Anita de Nennie
Jaarlijks kun je op meerdere momenten hier dieper op ingaan tijdens de live online-training ‘Overdracht en Tegenoverdracht’, verzorgd door Anita de Nennie en gefaciliteerd door BivT. Anita is psycholoog met een psychodynamisch-analytische achtergrond en heeft jarenlange ervaring in hypnotherapie, regressietherapie en lichaamsgericht werk. Ze neemt je mee in een praktische, verdiepend en inzichtgevend programma.
Deze training is:
✅ geschikt voor therapeuten, coaches, psychologen en andere begeleiders;
✅ geaccrediteerd bij verschillende beroepsverenigingen;
✅ gericht op bewustwording, praktische toepassing én het ontwikkelen van professionele stevigheid in je werk.
Tot slot
Overdracht en tegenoverdracht zijn geen ‘moeilijke termen’ voor in de theorieboeken. Ze zijn dagelijkse realiteit voor iedereen die met mensen werkt. Door er meer zicht op te krijgen, geef je jezelf én je cliënten de ruimte om verder te groeien.
